Metro Marketlerinin Taşköprü sarımsağı temalı reklamlarını görmüşsünüzdür. "Metro coğrafi işaretli ürünler ile bu ülkenin gerçek lezzetlerine sahip çıkıyor." diyerek hem raflarında Türkiye'nin yerel lezzetlerine yer açtı, hem de güzel bir reklam serisi ile dikkatimizi çekmeyi başardı. Bu reklamları izlediğimde Türk Patent Enstitüsü sitesinden aldığım neyi meşhur listemin aynı olduğunu fark ettiğimden beri daha çok ilgimi çekmeye başladı.
Peki nedir bu coğrafi işaret?
Coğrafi İşaret Nedir?
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren ad veya işaretlere “coğrafi işaret” denir.* 1996 yılından bu yana (İlk tescil 1996 yılında Hereke Halısına verildiği için bu yorumu yaptım.) Türk Patent Enstitüsü'nce 06.01.2016 tarihi itibariyle 187 farklı ürün ve yiyecek tescillendi ve günbegün işaretlenen ürün sayısı artıyor.
Menşe Adı
Coğrafi sınırları belirlenmiş yer ile söz konusu coğrafi işaretin insan faktöründen ya da doğasından kaynaklanan bir özeliğe sahip olan ve bu özellikleri itibariyle özdeşleşmiş ürünlerin üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yer, alan veya bölge sınırları içinde yapılması ürünün "menşe adını" belirtir.*
Salihli kirazı menşe adına bir örnektir. Coğrafi işaretli ürünler arasında olan Salihli kirazı, dikimi, gübrelemesi, yetiştirilen iklim şartları,vb nedenlerle özel bir ürün olmuştur. Aynı çeşit başka bir yörede ya da Salihli'de başka bir çeşit ile kiraz yetiştirilebilir, ancak coğrafi işaretli Salihli kirazı olmaz.
Mahreç İşareti
Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az biri sınırları belirlenmiş bir coğrafi alanda gerçekleşen ürüne "mahreç işareti" denir.*
Gördes Halısı ise mahreç işaretine güzel bir örnektir. Gördes'in coğrafi koşulları, insanların yaşayış biçiminin katkısı ile bu haline alan Gördes Halıları, bulunduğu coğrafyaya endirekt olarak bağlılığını sürdürür.
Başvuru aşamasında coğrafi işaretler arasında Gördes düğümü de var. Gördes halılarını Gördes halısı yapan Gördes düğümüdür. Bir an önce bu güzel işareti dört gözle bekliyorum.
*Kaynak Dipnot: Salihli kirazı hakkında yazmışken, Salihli suyunu ve kirazını tehdit eden HES projesi hakkında şu linki paylaşmadan edemeyeceğim. Salihli'de HES istemiyoruz!
Utku
Comments